Szacowanie niepewności pomiarów współrzędnościowych odchyłek równoległości osi metodą analizy wrażliwości *

STRESZCZENIE: Na przykładzie pomiaru trzech wariantów odchyłki równoległości osi otworów korbowodu przedstawiono jedną z wielu możliwości zastosowania nowej metody szacowania niepewności pomiarów współrzędnościowych. Jest to kontynuacja artykułu „Szacowanie niepewności pomiarów współrzędnościowych metodą analizy wrażliwości – podstawy teoretyczne” (Mechanik nr 11, 2018). W pierwszym wariancie pole tolerancji ma postać walca, w pozostałych dwóch wariantach ma postać pary płaszczyzn. W opisanych przykładach budżety niepewności zawierają sześć lub dziewięć czynników wejściowych, ale we wszystkich przypadkach, kiedy osie mierzonych otworów są równoległe do jednej z osi maszyny, tylko dwa czynniki wejściowe mają wpływ na niepewność pomiaru odchyłki równoległości.

SŁOWA KLUCZOWE: niepewność pomiaru, analiza wrażliwości, pomiary współrzędnościowe

ABSTRACT: The examples of measurement of three variants of the parallelism of the connecting-rod center axes the theoretical basis of a new method for estimating the uncertainty of coordinate measurements. This is a continuation of the article “Estimation of coordinate measurement uncertainty – theoretical fundamentals” (Mechanik 11, 2018). In the first variant, this tolerance field is in the form of a cylinder, in the other two it has the form of a pair of planes. In the examples presented, uncertainty budgets contain six or nine input factors. In all cases, when the axes of the measured holes are parallel to one of the machine axes, only two input factors affect the uncertainty of the measurement of parallelism deviation.

KEYWORDS: measurement uncertainty, sensitivity analysis, coordinate measurements

BIBLIOGRAFIA / BIBLIOGRAPHY:

• Płowucha W. „Szacowanie niepewności pomiarów współrzędnościowych metodą analizy wrażliwości – podstawy teoretyczne”. Mechanik. 11 (2018): s. 4.
• Płowucha W. “Uncertainty of coordinate measurement of geometrical deviations”. Procedia CIRP. 75 (2018): s. 361–366.
• ISO/TS 15530-1:2013 Geometrical product specifications (GPS). Coordinate measuring machines (CMM): Technique for determining the uncertainty of measurement. Part 1: Overview and metrological characteristics.
• Płowucha W., Jakubiec W. „Wyznaczanie niepewności pomiarów współrzędnościowych. Cz. 3: Zastosowanie przedmiotu wzorcowego”. Mechanik. 8–9 (2014): CD1 s. 113–121.
• JCGM 100:2008 Evaluation of measurement data. Guide to the expression of uncertainty in measurement.
• ISO 1101:2017 Geometrical product specifications (GPS). Geometrical tolerancing. Tolerances of form, orientation, location and run-out.

DOI: https://doi.org/10.17814/mechanik.2018.12.203